ยิ่งคุณมีทางเลือกมากเท่าไร ความสุขก็จะน้อยลงเท่านั้น?

ทุกวันนี้เรามีทางเลือกเยอะขึ้น เราต้องตัดสินใจมากขึ้นกับทางเลือกที่หลากหลาย ในขณะที่ “เวลา” ดูเหมือนจะมีน้อยเกินไป ที่จะเลือกว่าสิ่งไหนที่สำคัญต่อชีวิตเรามากที่สุด  “paradox of choice” จึงเกิดขึ้น การตัดสินใจของคุณจะไม่ได้อ้างอิงจากเหตุผลอีกต่อไป เเละท้ายที่สุด คุณอาจจะไม่เลือกอะไรสักอย่าง…

สำหรับการศึกษาในปี ค. ศ. 2000 โดยนักจิตวิทยา Sheena Iyengar และ Mark Lepper พวกเขาได้ทดลองวางแยม 24 ชนิดไว้ที่จุดขาย ในซุปเปอร์มาร์เก็ตเเห่งหนึ่ง วันต่อมาเขาทดลอง วางเเยมเพียง 6 ชนิด ใน ซุปเปอร์มาร์เก็ตเดียวกัน

ผลปรากฏว่า ชุดเเยม 24 ชนิดเรียกร้องความสนใจได้ดีกว่า เเต่กลับกลายเป็น ชุดเเยม 6 ชนิดที่ขายได้ดีกว่า เขาพบว่าทางเลือกที่มากไปจะทำให้ลูกค้า “อึ้ง” เเละ “หยุดชะงัก” ความสนใจพวกเขาจะลดลงไปอย่างรวดเร็ว จนเขา “เลือก” ที่จะไม่ซื้อ

การศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงสิ่งที่กลายเป็นที่รู้จักกันในชื่อว่า “paradox of choice” ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่ขัดแย้งกัน ทำให้เห็นว่า…

“ความพึงพอใจของเราลดลงเมื่อมีตัวเลือกเพิ่มขึ้น แม้ว่าเราจะคิดว่า…ทางเลือกที่เพิ่มขึ้นคือสิ่งที่เราต้องการ“

อย่างไรก็ตามปรากฏการณ์นี้ ไม่สามารถใช้ได้กับทุกสถานการณ์ เช่นการศึกษาอื่น ๆ พบสิ่งที่เรียกว่า “ความไม่ชอบตัวเลือกเดียว” การที่ลูกค้าต้องเผชิญหน้ากับสินค้า 2 ตัวเลือก มีแนวโน้มที่จะ “ซื้อ” มากกว่า การมีเพียงผลิตภัณฑ์เดียว วิธีการเลือกหมวดหมู่ยังทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ต่างกัน มันสามารถสร้างสภาวะ  “ไม่รู้จะเลือกอะไรดี”  ให้ลูกค้าได้

ยังพบอีกว่า “ความวิตกกังวล” ของคนที่รู้สึกว่า “มีทางเลือกมากเกินไป” มีผลต่อการตัดสินใจในหลายๆกรณี เช่น กลุ่มตัวอย่างของพนักงาน ที่ต้องเจอกับทางเลือกหลายๆทางของแผนการเกษียณอายุ….มีโอกาสน้อยที่พวกเขาจะเข้าร่วม

สิ่งนี้เกิดขึ้นในระบบความคิดของนักเรียนเช่นกัน โดยเฉพาะนักเรียนในระดับมัธยม พวกเขาเรียนเยอะเเละหลากหลายเกินไปจนไม่รู้ว่าพวกเขาอยากจะเป็นอะไรกันเเน่ ระบบการศึกษาที่เป็นอยู่ไม่ได้ถูกออกเเบบมาให้นักเรียนสามารถเลือกวิชาที่พวกเขาสนใจจริงๆได้ พวกเขาต้องใส่ใจกับทุกๆวิชาเพื่อทำเกรด เเละใช้วัดผลในการเข้ามหาวิทยาลัย ในคณะที่พวกเขาไม่เเน่ใจด้วยซ้ำว่าชอบมันจริงๆรึเปล่า

ส่วนในด้านความรัก จะมีกลุ่มคนที่เรียกว่า Maximizers พวกเขาจะเลือกไปเรื่อยๆถึงเเม้อาจจะเจอคนที่ใช่เเล้วก็ตาม กลุ่มคนเหล่านี้จะไม่หยุด เเละจะพยายามค้นหาคนที่สมบูรณ์เเบบที่สุดให้ได้

อีกกลุ่มหนึ่งที่เป็นด้านตรงกันข้ามคือ Satisficers พวกเขาจะเจอสิ่งดีๆในตัวคนๆหนึ่งจนได้ เเละจะไม่ตั้งคำถามเเบบ “ถ้าฉัน…ฉันจะ…” เหมือนกลุ่ม Maximizers ซึ่งท้ายที่สุด กลุ่ม Maximizers อาจจะพบคนที่สมบูรณ์เเบบที่สุด หรือไม่ก็พบว่า… ทางเลือกดีๆนั้นได้หมดไปเเล้ว

Satisficers ไม่ใช่พวกแบบ “อะไรก็ได้…ฉันโอเคทั้งนั้น ”  เเต่พวกเขาจะไม่เพิกเฉย หรือไม่ลดละที่จะพยายามตามหาด้านที่ดีของคนอื่น เเละมีโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในความรักได้มากกว่า เเต่ข้อเสียก็คือ พวกเขามักจะโดนเอาเปรียบอยู่เสมอ เพราะมัวเเต่สนใจด้านดีจนลืมด้านเสียไปซะหมด

ทางที่จะหลีกเลี่ยงการเป็น Maximizers  หรือ Satisficers คือการให้โอกาสความสัมพันธ์เเบบ “แฟร์” กันทั้ง 2 ฝ่าย ดีกว่าการที่คุณ รอคอยคนที่สมบูรณ์เเบบ ที่อาจไม่มีวันเจอ หรือคนที่เเย่สุดๆที่หาข้อดีเเทบไม่เจอเช่นกัน

ทุกวันนี้ทางเลือกของเรามีเยอะเหลือเกิน เเต่มันไม่ได้หมายถึง คุณจะต้องตกใจ ตกตะลึงไปกับมัน จนทำให้คุณหยุดในการสร้างสรรค์หรือทำอะไรบางอย่างขึ้นมา ให้เกิดสิ่งดีๆเข้ามาในชีวิตคุณ คุณสามารถตั้งสติ เเละเลือกสิ่งที่จำเป็นที่สุดในชีวิต ลดทางเลือกอื่นๆที่ไม่จำเป็นออกไปเรื่อยๆ เพื่อเอาชนะ paradox of choice

เพื่อที่คุณจะได้พบ…สิ่งที่คุณต้องการจริงๆในชีวิตเสียที

 

Sources : www.psychologytoday.com , medium.com